کیفیت، حرف اول را می زند

نمی توانیم تا ابد واردکننده دارو باقی بمانیم

سیدحسین اردهالی در خصوص نیاز کشور به توسعه تولید داروهای داخلی اظهار داشت: در کشوری که نیازهای دارویی، هر روز افزایش پیدا می کند، نمی‌توانیم تا ابد وابسته به واردات دارو بمانیم و لازم است که داروهای مورد نیاز در کشور تولید شود.

وی ادامه داد: شاید در گام نخست، داروهای مورد نیاز بیماران از طریق واردات تامین و عرضه می شود ولی بلاخره نمی توان دست روی دست گذاشت و همیشه مشتری داروهای خارجی باقی ماند. خصوصا اینکه ظرفیت و پتانسیل زیادی در صنعت داروسازی کشور ما وجود دارد.

تولید داخلی، منجر به افزایش ضریب دسترسی به دارو می شود

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: ضمن اینکه بحث در دسترس بودن دارو نیز موضوع حائز اهمیتی است. این موضوع، هم برای بیمار و هم برای کادر درمان اهمیت دارد. زمانی که دارو در داخل کشور تولید شود، قطعا اطمینان بیشتری در مورد دردسترس بودن دارو ایجاد می شود.

ایرانی ها به صورت تاریخی علاقه به تولید دارو دارند

اردهالی با اشاره به وجود نیروی انسانی ماهر در حوزه داروسازی کشورمان افزود: در واقع ایرانی ها به صورت تاریخی به موضوع دارو و داروسازی علاقه مند بوده اند. داروسازی کشور ما از قدمت بسیار بالایی برخوردار است و دانشکده های داروسازی در کشور ما رشد چشمگیری داشته اند. همچنین داروسازان ما در سطح دنیا مطرح و شاخص هستند. خوشبختانه داروسازی صنعتی نیز پیشرفته مناسبی در کشور ما داشته و همچنین ارتباط علمی داروسازان با مراکز خارجی بسیار خوب است که این موضوعات نشان‌دهنده آینده موفق و روشنی در زمینه تولید دارو در کشور به شمار می‌رود. در واقع می توان به صورت روشن ملاحظه کرد که علاقه به دانش و صنعت داروسازی، جزء ای از استعداد ذاتی ایرانی ها شده است.

ارتباط با دنیا را قطع نکنید

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: نکته بسیار مهم این است که صنعت داروسازی نباید ارتباط خود را با دنیا محدود کند. دانش داروسازی، یک دانش در حال تکامل است و هر روز دستاورد جدیدی در این عرصه رونمایی می شود. بهمین جهت، اصلا نباید تصور کرد که بدون تعامل با دنیا، می توان در این دانش، پیشروی کرد.

وی ادامه داد: داروهایی که در دنیا عرضه می شوند، نتیجه تحقیق و مطالعه ده ها گروه بین المللی است و ما نباید خود را از این دستاوردها محروم کنیم. تعامل صنعت دارویی ایران با دنیا را باید جدی بگیریم تا دستاوردهای علمی را به داخل کشور انتقال دهیم.

خودباوری

وی با اشاره به دستاوردهایی که در حوزه داروسازی اتفاق افتاده است، اظهار داشت: ضرورت ارتباط با دنیا، بهیچ وجه به معنای انکار خودباوری نیست. بر اساس آمار وزارت بهداشت، بخش زیادی از داروهای مورد نیاز مردم، در داخل کشور تولید می شود و این افتخار بزرگی برای صنعت داروسازی کشور ما است.

تولید دارو و تقویت اقتصاد مقاومتی

اردهالی ادامه داد: تولید دارو را باید یکی از جنبه‌های اقتصاد مقاومتی دانست، چرا که اگر تولید دارو بر اساس نیاز کشور تنظیم شود، بی شک تاثیرغیر قابل انکاری بر کاهش وابستگی ما چه از لحاظ تولید و چه از لحاظ اقتصادی به خارج از کشور داشته و موجب می شود که منابع ما کمتر به خارج از کشور منتقل شود. ضمن اینکه اگر در بحث صادرات دارو موفقیت بیشتری حاصل شود، می توانیم شاهد ارز آوری این صنعت برای کشورمان باشیم.

وی افزود: در واقع صنعت داروسازی می تواند این ظرفیت را در خود بارور سازد که داروهای مورد نیاز کشورهای منطقه را تولید کرده و در ازای آن، داروهایی که دانش فنی تولید آن ها را ندارد، از کشورهای صاحب تکنولوژی وارد کند.

بودجه محدود است

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: بهرحال در همه کشورهای دنیا، بودجه دارو و درمان، بینهایت نیست و محدودیت هایی دارد و کشورها تلاش می کنند که این بودجه محدود را به درست ترین شکل ممکن، مدیریت کنند. قطعا تلاش در مسیر تولید داروها می تواند زمینه ساز کاهش هزینه های ارزی کشور باشد.

کیفیت، حرف اول را می زند

وی با اشاره به ضرورت تمرکز بر بحث ارتقای کیفی داروهای تولید داخل افزود: در این راستا قدم‌های مثبتی برداشته شده که امیدواریم با روند ارتقای کیفیت داروها و توجه مسئولان به این امر گام‌های محکمتری در آینده برداشته شود.

اردهالی تاکید کرد: مهم این است که داروسازی های ما، بحث کیفیت را بر کمیت ارجح ندانند و کیفیت را به عنوان مهمترین معیار تولید دارو دنبال کنند.

وی ادامه داد: در بحث کیفیت، توقع پزشکان این است که اثربخشی داروهای ایرانی با داروهای خارجی مقایسه شده و مستندات آن ارائه شود.

رقیب را نباید حذف کرد

به گفته اردهالی، رقابت زمینه ساز رشد و ارتقاء است. این پیامی است که دنیا در همه صنایع، تجربه کرده است. اگر می خواهیم داروهای ایرانی همواره در مسیر رشد کیفی قرار گیرند، پیشنهاد می گردد شرایطی را فراهم کنیم که داروی خارجی و ایرانی به صورت همزمان در دسترس بیمار و پزشک قرار گیرد.

وی ادامه داد: دسترسی به دارو، حق بیمار است و بسته به شرایط بیمار، داروی مورد نظر باید تجویز شود. اینکه دارو، ایرانی است یا خارجی، موضوع دیگری است. نمی توان بیمار را محدود کرد که مثلا الزاما از نوع ایرانی دارو استفاده کند.

مطالعه بالینی

اردهالی در خصوص تجویز داروهای ایرانی اظهار داشت: آنچه که برای پزشک اهمیت دارد، میزان اثرگذاری دارو است. بنابراین زمانی که داروی ایرانی، مطالعات بالینی را به خوبی گذرانده است و اثربخشی دارو، به اثبات رسیده است، قطعا پزشک از آن استقبال خواهد کرد.

وی ادامه داد: انجام مطالعات بالینی به صورت ساختارمند باید مورد توجه شرکت های داروسازی ایرانی قرار گیرد و نسبت به آن اهتمام داشته باشند.

وضعیت داروهای مراقبت ویژه

رئیس بخش مراقبت ویژه بیمارستان شهدای تجریش در خصوص وضعیت داروهای مراقبت ویژه نیز توضیح داد: یکی از بخش‌های بیمارستانی که مصرف دارو در آن بسیار بالاست، بخش آی‌سی‌یو بیمارستان است. در این بخش به دلیل اینکه وضعیت بیمار، به گونه ای است که باید حساسیت های متعددی رعایت شود، کیفیت دارو نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

وی ادامه داد: خوشبختانه در برخی از داروهای مورد نیاز بخش مراقبت های ویژه، کشور به مرحله ای رسیده که زمینه‌ لازم برای تولید داخلی داروها فراهم شده است.

کمبود دارو در بخش مراقبت های ویژه

وی با اشاره به وضعیت مناسب دارو در بخش مراقبت های ویژه گفت: در طی دوران گذشته و خصوصاً در دوره تحریم‌ها با کمبود برخی از داروها مواجه می‌شدیم، اما امروزه با تولیدات داخلی این مشکلات برطرف شده است.

اردهالی افزود: برخی آنتی‌بیوتیک‌هایی که در آی‌سی‌یو مصرف می‌شوند از نوع قوی و وسیع الطیف (brad spectrum) هستند و با جان بیماران سروکار دارند و کمبود آن ها می تواند منجر به تلف شدن بیماران شود، اما خوشبختانه امروزه بسیاری از این اقلام در کشور تولید می‌شود، هرچند که همیشه لازم است تولیدکنندگان به ارتقای کیفیت آنها توجه کنند.

وی در این خصوص تصریح کرد: لازم است به یاد آوریم دردورانهای گذشته ودر زمان دفاع مقدس نیز، مواقعی با مشکلات کمبود دارویی مواجه بوده ایم، اما امروزه با سیاست‌های وزارت بهداشت و برنامه‌ریزی‌های سازمان غذا و دارو این کمبودهاکمتر احساس می‌شود. هر چند در برخی مواقع کمبود اقلامی مانند مکمل پتاسیم و سرم‌ها در سطح بیمارستان‌ها شاهد هستیم.

پوشش بیمه ای داروها

وی در این خصوص ادامه داد: داروهایی که در بیمارستان‌های دولتی مصرف می‌شوند عموماً تحت پوشش بیمه هستند و اگر بیمه‌ها نیز آنها را پوشش ندهند از محل منابع اختصاصی طرح تحول سلامت هزینه آنها به بیماران بستری پرداخت می‌شود. بنابراین بیمار در خصوص هزینه های آن، دغدغه چندانی ندارد. ولی واقعیت این است که بهرحال مصرف این داروها، برای نظام بهداشت و درمان کشور هزینه زا است. بنابراین استفاده بهینه از داروها یک استراتژی کاملا اصولی است که از سوی وزارت بهداشت دنبال می شود

معضلی به نام دیرکرد پرداخت بیمه‌ها

اردهالی افزود: بخش زیادی از بیماران بیمارستان‌های دولتی به صورت بستری هستند که خوشبختانه از لحاظ پرداخت بیمار در این زمینه درصد کمی به بیمارتخصیص می یابد مشکلی وجود ندارد اما در برخی از مواقع به دلیل دیرکرد پرداخت بیمه‌ها و بدهی‌ آنها به شرکت‌های پخش دارو با مشکلاتی مواجه می‌شویم.

وی ادامه داد: در واقع باید اعتراف کنیم که یکی از مهمترین مشکلات این بخش، بحث بدهی بیمارستان‌ها به شرکت‌های دارویی است که لازم است مسئولان به این موضوع توجه داشته باشند به دلیل اینکه در برخی مواقع بدهی بیمارستان‌ها به مانعی برای تهیه دارو تبدیل می‌شود و بیمارستان مجبور است از روش‌های دیگری داروها را تهیه کند.

حذف پوشش بیمه ای داروهای OTC

وی در خصوص برداشته شدن پوشش بیمه‌ای از داروهای OTC توضیح داد: بسیاری از کشورهای دنیا این سیاست را اجرا کرده اند، بنابراین سیاست جدید و تجربه نشده ای نیست. در کشور ما نیز با نگاهی به آمارها مشاهده می‌کنیم که سرانه مصرف بسیاری از داروهای OTC  در کشور ما بالاست که منابع درآمدی بیمه‌ها به آن سمت سرازیر شده است و تصمیم‌گیرندگان این موضوع بر اساس مستندات و تجارب کشورهای دیگر اقدام به گرفتن این تصمیم کرده‌اند.

 البته باید در این خصوص زیرساخت های مورد نظر فراهم شود

به گفته اردهالی، ضروری است که در این رابطه اطلاع رسانی شفاف به مردم صورت گیرد و مزایای آن برای مصرف کنندگان تشریح شود.

توسعه تولید تحت لیسانس

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص تولید تحت لیسانس داروها در کشور گفت: با انجام این امر در کشور ما شرایط تولید با کیفیت، بهتر و راحت تر فراهم می‌شود و طبیعتا دارو سریع‌تر در دسترس قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد:تولید تحت لیسانس باعث اشتغال‌زایی و زمینه‌ای برای شروع تولید داروها در کشور محسوب می‌شود. در واقع اگر تولید را یک فرایند چند مرحله ای در نظر بگیریم، تولید تحت لیسانس می تواند این مسیر را هموار بسازد.

اردهالی در خصوص سیاست‌گذاری‌های سازمان غذا و دارو در زمینه تولیدات داخلی نیز توضیح داد: به هر حال دارو، یک کالای استراتژیک است و سازمان غذا و دارو سیاست‌های خود را برمبنای سیاست‌های کلی نظام که مبتنی بر اقتصاد مقاومتی است، پیش می‌برد و بی شک توسعه تولید تحت لیسانس می تواند استراتژی اثربخشی در این حوزه باشد.

تولید آنتی‌بیوتیک‌ها

اردهالی با تاکید بر اهمیت مقابله با عفونت های بیمارستانی ادامه داد: در زمینه تولید آنتی‌بیوتیک‌ها برخی از شرکت‌های داخلی در حال فعالیت هستند ولی نکته بسیار مهم این است که صنعت داروسازی نباید به تولید داروهای معمولی، بسنده کند. بلکه باید رشد و توسعه را سرلوحه برنامه های خود قرار داده و مسیر داخلی سازی محصولات را ادامه دهد.

با کمبود پرستار مواجهیم

وی در خصوص نیازهای بخش مراقبت های ویژه تصریح کرد: اگر چه کمبود پرستار در دیگر بخش های مراکز درمانی و بیمارستانی مشهود است؛ اما این موضوع در بخش مراقبت های ویژه بیشتر به چشم می خورد که با توجه به حساسیت این بخش ها، باید اقداماتی برای جبران کمبود پرستار انجام شود .

 تخت های مراقبت ویژه

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص پیشرفت تکنولوژی‌های مراقبت‌های ویژه در کشور، توضیح داد: بر اساس سیاست‌های وزارت بهداشت گسترش تخت‌های بخش مراقبت‌های ویژه در دستور کار قرار گرفته و در قالب طرح تحول سلامت تعداد تخت‌های بیمارستان‌ها و تخت‌های بخش آی‌سی‌یو افزایش پیدا کرده که امیدواریم در سال‌های آینده به موضوع ارتقای کیفیت نیز توجه شود و از لحاظ به‌روزرسانی سایر تجهیزات نیز شاهد موفقیت‌هایی باشیم.

بحران سالمندی

اردهالی با اشاره به این موضوع که سالمند شدن بخش زیادی از جمعیت ایران در آینده‌ای نه چندان دور، واقعیتی غیر قابل اجتناب است ادامه داد: کشور ما از لحاظ ترکیب جمعیتی رو به سالمندی است، بنابراین از این منظر بحث های بهداشت و درمان و همچنین مصرف دارو در کشورمان، موضوع بسیار مهمی است. چرا که مطالعات نشان می دهد که با ورود به مرحله سالمندی، هزینه های درمانی با شیب زیادی افزایش پیدا می کند.

توجه ویژه به تغذیه در بخش مراقبت های ویژه

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به ضرورت حذف غذای خانگی و دست ساز برای بیماران بستری در این بخش اظهار داشت: با توجه به حساسیت های بسیار زیادی که در خصوص تغذیه بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه وجود دارد، تعدادی از شرکت های داروسازی اقدام به تهیه بسته های غذای ویژه کرده اند که متناسب شرایط این بیماران است. یعنی بسته به شرایط هر بیمار، نوع غذای ویژه آن بیمار، توسط کمپانی های دارویی تهیه شده ولی متاسفانه این موضوع در کشور ما چندان جدی گرفته نمی شود.

به گفته اردهالی، رعایت بهداشت تغذیه نیز از جمله موضوعاتی است که بر اهمیت حذف غذای دست ساز تاکید می کند.

اردهالی با اشاره به اینکه نباید غذاهای فرموله را فراورده های لوکس و فانتزی تلقی کرد، تصریح کرد: دانش جهانی تاکید دارد که در بخش آی سی یو باید از تجویز غذاهای خانگی وآشپزخانه ای ( kitchen based) برای این بیماران خودداری کرد و از فرموله ها  استفاده کرد.