صنعت دارو، تشنه مدیریت تغییر

واقعیت غیر قابل انکار آن است که برخلاف قرون گذشته، مـا بـه طـور فزاینـده ای بـا محیـط هـای پویا و درحـال تغییـر مواجـه هسـتیم. گاهی این تغییرات مثبت و گاهی منفی اند ولی به هرحال طیف گسترده ای از تغییرات در پیرامون ما در حال اتفاق افتادن هستند.

بدیهی است در شرایطی که محیـط بیرونــی دســتخوش تغییــرات زیــاد شده و نوســانات پردامنه ای را بــه چرخــه زندگــی تحمیــل مــی کنــد، گریزی جز این نیست که با سرعت و شدتِ بیشتری خــودمان را بـا شـرایط جدیـد تطبیـق دهیم.

ایـن موضـوع نــه تنهــا در مــورد حیــات انســانی، بلکــه در رابطـه بـا بقـای سـازمان هـا نیـز صـادق اسـت. سـازمانی مـی توانـد بـه بقـای خویـش در دنیـای پـر شـتاب امـروز امیـدوار باشـد کـه بـه سـرعت مختصـات زمانـه را درک کـرده و مقتضیـات لازم را در اختیـار بگیـرد و از تغییـر نهراسـد.

امـا نکتـه اساسـی آن اسـت کـه بسیاری از ما، تغییر را فرآیندی ساده و راحت تصور می کنیم که مبتنی بر انگیزه اولیه صورت می گیرد و دقیقا بدلیل همین غفلت از پیچیدگی های آن است که بسیاری از افراد و سازمان ها به نتیجه ی مطلوبِ از تغییر نمی رسند و در میانه راه متوقف می مانند.

واقعیت این است که تغییر، تلاشی هدفمند و سنجیده است که انگیزش، تنها یکی از مهمترین فاکتورهای آن است و صرفا تکیه به انگیزه ها، قطعا کفایت نمی کند، بـا یـک روز متفــاوت زندگــی کــردن، چیــزی ناگهــان عــوض نمــی شــود، بلکه فرایندِ تغییر را باید زنجیره ای از حلقه های درهم تنیده دانست که تعیین نقش و کارکرد هر کدام نیاز به تامل و تفکر دارد.

بـرای بازآرایـی دوباره، نیـاز به مهارت هایی است که از آن در دانش مدیریت با عنوان مدیریت تغییر نام برده می شود و در دنیا مدل‌های مختلفی به منظور حصول نتیجه و موفقیت تغییر تعریف شده است که متاسفانه از سوی بسیاری از ما مورد بی مهری قرار گرفته است.کم هزینه ترین راه در این میان،آن است که به جای بازتجربه کردن آزموده های دنیا، راه های طی شده توسط دیگران را محک بزنیم.

مروری بر وضعیت موجود در حوزه دارو نشان می دهد این حوزه در همه ابعاد، شدیدا تحت تاثیرتغییر و تحولات قرار دارد و سخت تشنه مدیریت تغییر است. از میزان مداخله دولت در این بازار تا بحث جایگاه بخش خصوصی، از قوانین مصوب سال 34 تا نوع تقسیم مسئولیت ها میان سازمان های دولتی، از بحث قیمتگذاری تا شیوه های مارکتینگ در فضای مجازی، از نقش سازمان هایی همچون هلال احمر تا ساختار عجیب و غریب سازمان غذاودارو، از سرفصل های درسی دانشکده های داروسازی تا چشم انداز اشتغال فارغ التحصیلان جوان، از نحوه اجرای طرح تحول سلامت تا شیوه های مبارزه با قاچاق، همه و همه نیاز به بازبینی و بازآفرینی دارند.

به طور کلی باید اذعان داشت که کمتر زیرشاخه ای در حوزه دارو را می توان یافت که نیاز به تغییر و تحول نداشته باشد و لازمه این کار، انتقال مفاهیم مدیریت تغییر به بدنه سیاستگذاری حوزه دارویی کشور است. واقعیت این است که دارو نیاز به دانش هایی فراتر از دانش داروسازی دارد.