چرا توزیع تجهیزات پزشکی مصرفی از طریق مجاری رسمی صورت نمی گیرد؟

اگر تاکنون شبکه رسمی و قابل نظارتی در حوزه اقلام پزشکی و دندان پزشکی شکل گرفته بود، بسیاری از دغدغه ها و نگرانی ها به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کرد.
واقعیت این است که یکی از مهمترین کمبود ها و خلاها در حوزه تجهیزات پزشکی، بحث شبکه توزیع شفاف و نظام مند است که باید سیاستگذاران حوزه سلامت در این خصوص، البته با همفکری کلیه ذینفعان، چاره اندیشی کنند.

باید به مانند سیستمی که درتوزیع دارو در کشور وجود دارد، شبکه ای مشخص و تخصصی برای توزیع و پخش اقلام تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی، تحت نظارت وزارت بهداشت بوجود آید تا همه آنچه که در زنجیره توزیع اتفاق می افتد، قابل رصد و نظارت باشد.
متاسفانه در طول سال های گذشته، مشغله های مختلف، مانع برنامه ریزی در این خصوص شده است ولی این روزها که بحث اختصاص ارز دولتی به تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی، حساسیت بیشتری پیدا کرده و بهینه سازی مصرف منابع ارزی، اولویت پیدا کرده است، طبیعی است که بحث شبکه توزیع این اقلام باید مورد بازنگری اساسی قرار گیرد تا از همه پتانسیل ها برای تقویت و نظام مند کردن شبکه توزیع بهره بردای شود.

قطعا اگر تاکنون چنین شبکه رسمی و قابل نظارتی در حوزه اقلام پزشکی و دندان پزشکی شکل گرفته بود، بسیاری از دغدغه ها از قبیل قاچاق معکوس تجهیزات پزشکی که ارز دولتی دریافت می کنند، توزیع اقلام فاقد اصالت در مراکز غیردولتی و …. به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کرد.
البته معاونت های غذاوداروی دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور به صورت نیمه متمرکز و منطقه ای، در این خصوص کارهای ارزشمندی انجام داده اند که قابل الگوگیری برای کشور است، مثلا یک مدلی را ما در دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه پیش بردیم که از دارو شروع شد و به تجهیزات پزشکی مصرفی تسری پیدا کرد و الان زمان مناسبی است که همه این تجربیات یکپارچه سازی شده و مورد بهره بردای در سطح ملی قرار گیرد.

یکی از مزایای شبکه ساختارمند توزیع تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی این است که دسترسی به میزان موجودی انبارهای شرکت های تامین کننده ای اقلام فراهم می شود و این موضوع موجب گردآوری آمار و ارقام و بهبود کیفیت برنامه ریزی ها می شود.
عدم برخورداری عادلانه دانشگاه های علوم پزشکی از ملزومات مصرفی، یک سری گرفتاری های جدی برای مسئولین دانشگاه ایجاد می کند و تامین این اقلام را به قدرت چانه زنی دانشگاه ها موکول می کند، در صورتی که اگر سیستم جامعی در خصوص توزیع شفاف تجهیزات پزشکی مصرفی و ملزومات وجود داشته باشد، می توان شاهد بهبود توزیع این اقلام در سراسر کشور باشیم.

چالش های الزام به توزیع تجهیزات پزشکی از طریق مجاری رسمی

یک نکته مهم، جایگاه اصناف است که به صورت سنتی، از گذشته های دور، توزیع این اقلام را انجام داده اند. در این طرح باید جایگاه آن ها به خوبی دیده شود.
نکته دیگری که قابل توجه است، بحث مطالبات شرکت های پخش دارویی است، اگر قرار است در حوزه تحهیزات پزشکی، به مانند حوزه دارو، شاهد راه اندازی شرکت های پخش سراسری و الزام به توزیع اقلام مربوطه توسط این شرکت ها باشیم، باید این شرکت ها دارای پتانسیل مالی مناسبی باشند که بعدا گرفتار مشکلات مالی نشوند. مثلا در تنگناهایی که بابت پرداخت مطالبات دارویی بوجود آمد، بحث عرضه اوراق قرضه به شرکت های پخش، به عنوان یک راهکار موثر مطرح شد و بسیاری از مطالبات به این صورت پرداخت شد و این موضوع اگر در بحث تجهیزات پزشکی هم اتفاق بیافتد، می تواند گرفتاری های مالی زیادی برای این شرکت ها ایجاد کند.

یکی دیگر از چالش های این برنامه، عدم قیمتگذاری برخی کالاها است، هرگونه ضعف یا نقص در این خصوص، می تواند موجب ایجاد گرفتاری های درهم تنیده و پیچیده شود. این موضوع خصوصا در رابطه با ملزومات مصرفی حائز اهمیت است، چرا که تنها حدود30درصد آن ها در حال حاضر قیمت گذاری شده و این موضوع می تواند زمینه ساز هدایت خریدار به بازار سنتی شود.

از دیگر موضوعاتی که باید در بحث شبکه ساختارمند توزیع مورد توجه قرار گیرد، وجود ساختارهای موازی است. مثلا بحث هیات امنای ارزی که فعالیت های ارزشمند، مفید و استراتژیکی در خصوص تامین اقلام دارد، در این بحث حائز اهمیت است و یا اینکه برخی بیمارستان های خصوصی اقدام به تاسیس شرکت های تعاونی کرده اند که ممکن است با این بحث شبکه رسمی توزیع تجهیزات پزشکی، تداخل پیدا کند و چالش برانگیز باشد.