مروری بر سقط جنین و عوامل موثر بر آن

سقط جنین معمولا به چه دلایلی اتفاق می افتد؟

سقط جنین به تولد نوزاد زودتر از ۲۰ هفته بارداری یا وزن کمتر از ۵۰۰ گرم اطلاق می شود.

·         با وجود تمام اقدامات تشخیصی، برای بسیاری از سقط ها (۵۰-۶۰%) دلیل خاصی مشخص نمی شود، اما یکی از مهم ترین دلایل سقط، علل ژنتیکی و کروموزومی است که اختلال در ژنتیک پدر یا مادر می تواند بر ژنتیک جنین اثر گذاشته و باعث سقط شود.

·         یکی دیگر از علل سقط، عوامل ایمونولوژیک است. همزمان با شروع بارداری، تغییراتی در سیستم ایمنی مادر ایجاد می شود تا بافت جنینی را به عنوان یک بافت بیگانه دفع نکند. به عبارت دیگر پاسخ سیستم ایمنی مادر  به بافت جنینی به صورت فیزیولوژیک تعدیل می شود. در برخی از بیماران، این تعدیل فاکتورهای ایمونولوژیک اتفاق نمی افتد که می تواند باعث سقط جنین شود.به همین دلیل توصیه می شود در مواردی که سقط مکرر اتفاق می افتد، فاکتورهای ایمونولوژیک چک شود.

·         عامل دیگری که در سقط موثر است عوامل آناتومیک رحم است یعنی رحم شکل طبیعی خودش را نداشته و دچار مشکلاتی از قبیل سپتوم، پولیپ، رحم دو شاخ و رحم تک شاخ باشد و یا نارسایی یا کوتاهی دهانه رحم وجود داشته باشد که این مشکلات می تواند باعث سقط شود و حتما توصیه می شود قبل از بارداری بعدی این مسائل اصلاح شود.

·         فاکتورهای مردانه هم می توانند تا حدودی در بروز سقط موثر باشند.

·         برخی از عفونت ها هم در بروز سقط نقش دارند.

سقط جنین چه علائمی دارد؟

سقط جنین معمولا با لکه بینی خودش را نشان می دهد. ممکن درد زیر شکم وجود داشته باشد و حتی خونریزی شدید ناگهانی اتفاق بیافتاد. در پاره ای از موارد هم، سقط جنین بدون علامت خاصی روی می دهد و در طی مراقبت های روتین بارداری متوجه آن می شویم.

سقط جنین در چه دوره ای از بارداری خطرساز است؟

سقط جنین در هر دوره ای از بارداری خطرساز است، از اوایل بارداری تا هفته ۲۰ ام، ولی هر چه سن بارداری بالاتر می رود قطعا خطر افزایش پیدا می کند.

انواع سقط به صورت کلی کدام است؟

سقط انواع متفاوت دارد:

·         سقط کامل زمانی است که دهانه رحم کاملا باز می شود و محصولات حاملگی کاملا خارج می شود.

·         سقط ناقص به شرایطی اطلاق می شود که قسمتی از محصول بارداری خارج می شود و تکه ای از آن در داخل رحم باقی می ماند. در این گونه موارد که سقط ناقص اتفاق می افتد احتمال خونریزی شدید وجود دارد و باید حتما خانم ها مواظب باشند.

·         سقط غیر قابل اجتناب که به مواردی اطلاق می شود که کیسه آب پاره شده یا خونریزی شدید وجود دارد ولی هنوز سقط اتفاق نیافتاده است در این مورد هم خطر خونریزی شدید وجود دارد.

·         سقط فراموش شده که رشد جنین متوقف شده است ولی هیچ گونه علامت بالینی وجود ندارد و در طی مراقبت های بارداری، مشخص می شود.

خطرات سقط جنین چیست؟  

به طور کلی خطرات سقط جنین برای مادر، خونریزی شدید و در مواردی که منجر به کوتاژ می شود، احتمال چسبندگی های داخل رحمی وجود دارد که می تواند بارداری های موفق بعدی را با مشکل مواجه سازد.

روش های درمانی جلوگیری از سقط جنین چیست؟

·         اگر علت سقط مشخص باشد، درمان علت در دستور کار قرار می گیرد

·         اگر فرد دچار مشکلات ایمولوژیکی باشد، می تواند داروهای ایمونولوژی استفاده کند.

·         اگر ژنتیک فرد مشکل داشته باشد، باید قبل از بارداری مشاوره ژنتیکی انجام شود و راهکارهای لازم را انجام دهند.

·         اگر مشکلات آناتومیک وجود داشته باشد، توصیه می شود قبل از بارداری بعدی، فاکتورهای آناتومیک درمان شوند و معمولا هم ترمیم این فاکتورها از طریق جراحی صورت می گیرد.

·         ولی زمانی که دلیل خاصی مشخص نشود، اگر خانمی دچار خونریزی یا لکه بینی شود، توصیه می شود که استراحت داشته باشد. البته استراحت مطلق مدنظر نیست و اگر لازم باشد شیافت های پروژسترون و سیکلوژست استفاده می شود. برخی مکمل های غذایی هم در جلوگیری از بروز سقط موثر هستند

علل موثر مردانه در سقط مکرر کدامند؟

مشخص شده که اسپرم های مشکل دار هم می تواند بر کیفیت جنین اثر بگذارند و باعث سقط جنین شوند به همین دلیل توصیه می شود در مواردی که سقط مکرر اتفاق می افتد، حتما پدر هم آزمایش اسپرم بدهد و اگر لازم است اقدامات لازم صورت بگیرد. مسائل ژنتیکی اسپرم هم در بروز سقط جنین موثر است.

چه توصیه هایی برای خانم های بارداری که با خونریزی مواجه می شوند دارید؟ آیا هر خونریزی نشانه امکان سقط جنین است؟

در دوران بارداری، هر گونه خونریزی و لکه بینی مهم است و باید بررسی شود، حتی اگر اوایل بارداری باشد. استراحت مطلق معمولا توصیه نمی شود و استراحت نسبی پیشنهاد می گردد و استفاده از شیاف های پروژسترون نیز در برنامه قرار می گیرد و حتما باید با تشخیص پزشک، سونوگرافی انجام شود تا  بررسی گردد خونریزی پشت جفت وجود دارد یا خیر و وضعیت جنین از نظر سلامت چگونه است.

آیا مصرف گیاهان دارویی به صورت سرخود ممکن است منجر به سقط شود؟ برخی معتقداند که مصرف زعفران ممکن است که باعث سقط شود، آیا این گفته، مستند علمی دارد؟

به طور کلی، مصرف گیاهان دارویی، داروهای گیاهی و داروهای شیمیایی، در دوره بارداری ممکن است مخاطراتی را متوجه جنین یا مادر کند. برخی از موادغذایی، باعث ایجاد انقباض های رحمی می شوند از جمله زعفران. در واقع زعفران از جمله مواردی است که باعث القای انقباضات رحمی می شود و می تواند باعث سقط شود و این از قدیم الایام هم در طب سنتی ما وجود داشته و توصیه می شود که خانم های باردار از زعفران استفاده نکنند.

شرایط آب و هوایی چقدر خطر سقط جنین را بالا می برد؟ آیا آلودگی هوا یا آلودگی صوتی می تواند یک مولفه منفی لحاظ شود؟

آلودگی هوا قطعا می تواند یک مولفه منفی در نظر گرفته شود و بعضی از آلودگی ها از جمله آلودگی با سرب و جیوه می توانند روی سقط جنین اثر داشته باشند

آیا مکمل های ورزشی در خانم های باردار احتمال سقط را افزایش می دهد؟

از آن جایی که بسیاری از مکمل های ورزشی هورمونی هستند و آندروژن و تستوسترون دارند و می توانند روی شرایط هورمونی خانم ها اثر بگذارند و احتمال سقط را افزایش بدهد