مداخلات نهادهای گوناگون در تصمیم گیری های صنف داروسازی/ چالش های توزیع ماسک به داروخانه ها

به گزارش خبرنگار درمان یاب، حمید خوئی، رئیس انجمن داروسازان تهران در نشست خبری گفت: امسال بدلیل شیوع کرونا، مانند سالیان گذشته امکان برگزاری جشن روز داروسازی برای داروسازان وجود نداشت. امروز داروسازان ما بمناسبت این روز، در محل سازمان انتقال خون حضور پیدا کرده و با اهدای خون روز داروساز را جشن خواهند گرفت.

وی ادامه داد: متاسفانه داروسازان چندسالی است که روزهای خوبی را پشت سر نمی گذارند و مدت هاست که مورد بی مهری و نادیده گرفتن ها و نشنیدن ها قرار گرفته اند که شاید مهم ترین آنها، حذف تعرفه خدمات دارویی داروسازان بود که دلسردی بسیار شدیدی مخصوصا برای دانشجویان داروسازی و داروسازان جوان ایجاد کرد.

دکتر خوئی با انتقاد از مداخلات گوناگون برخی نهادهای نظارتی در امور صنف داروسازی گفت: متاسفانه ما با یک تعدد مراکز تصمیم گیری برای خدمات داروسازی در کشور روبرو هستیم که مداخلات نهادهایی صورت میگیرد که عمدتا نقش نظارتی دارند اما وارد بحث سیاستگذاری می شوند و در اصل وارد عرصه هایی شده اند که جزو اختیارات وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی است که برخی سیاست های اخیر آنها، حذف تعرفه خدمات فنی داروساز و همچنین تغییر سیاست های توزیع به داروخانه ها است. باید به موارد دیگری از جمله حذف فاصله داروخانه ها و حذف ضوابط تاسیس داروخانه ها هم اشاره داشت که این امر منجر به تراکم داروخانه ها و محروم ماندن مناطق کمتر برخوردار شده است.

خوئی ادامه داد: همچنین امروز بحث اقتصاد داروخانه ها بسیار پررنگ است؛ با توجه به اینکه دارو تنها کالایی است که در سالیان گذشته قیمت آن ثابت نگه داشته شده ولی حقوق مسئولین پایین نگه داشته شده است و هیچ کالای دیگری بدون استثنا در کشور پیدا نمی کنید که با نوسانات اقتصادی در سالیان گذشته قیمت آن ثابت نگه داشته شده باشد و این در شرایطی است که بخشی از این پایین نگهداشت هزینه از جیب داروساز پرداخت می شود که به همین دلیل اقتصاد داروخانه ها تحت فشار قرار گرفته است.

در این میان در دوران شیوع کرونا، بحث نگرانی جامعه داروسازی از وضعیت توزیع اقلام حفاظتی و بهداشتی به داروخانه ها بسیار حائز اهمیت است. ما از روز اول شیوع کرونا، با نوسانات سیاستگذاری و همچنین تعدد مراکز سیاستگذاری در زمینه توزیع ماسک و دستکش و مواد ضدعفونی کننده روبرو بودیم و هنوز هم هستیم. متاسفانه عملکرد صدا و سیما در رابطه با جایگاه داروساز و نقش داروساز در نظام سلامت و مدیریت کرونا طی ماه های گذشته بسیار دلسرد کننده بود و به کررات شاهد ارائه گزارش هایی بودیم که داروخانه ها متهم به گرانفروشی و احتکار شدند و این در صورتی بود که در تمام ماه های گذشته حتی یک عدد ماسک با قیمت مصوب دولتی به داروخانه ها توزیع نشده است که از پس آن بخواهند کسی را بازخواست کنند.

در این جریان، سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان حمایت از مصرف کننده و وزارت صمت در این جریان مداخله کردند که در عمل این تصمیم سازی ها، اختیارات را از مرکز اصلی که سازمان غذا و دارو باشد گرفت.

یکبار رسما در داروخانه ها اعلام کردند که ماسک دیگر در سطح داروخانه ها عرضه نمی شود و خود بدترین تصمیمی بود که میشد در این زمبنه اتخاذ کرد زیرا محل همیشگی و مطمئن توزیع اقلام حفاظتی مانند ماسک داروخانه ها بودند.

جامعه داروسازی این گلایه را دارد که در شرایطی که در مغازه ها، ایستگاه های مترو و سوپرمارکتها ماسک به فروش می رود که بی کیفیت و غیر استاندارد نیز هستند، تمام نظارت ها بر روی داروخانه ها متمرکز شده است. در صورتی که ما مدعی هستیم چرا توزیع ماسک توسط سازمان های ذکر شده از دست داروخانه ها خارج شد و اجازه دادند که ماسک در خارج از داروخانه عرضه شود. ما نسبت به عرضه کالاهای سلامت محور در خارج از داروخانه هم به شدت معترضیم و هم به شدت ابراز نگرانی می کنیم؛ چراکه اگر ماسک ها در شرایط استانداردی تهیه نشده باشند، خود میتوانند عاملی برای انتقال بیماری باشند.

رئیس انجمن داروسازان تهران افزود: در همین هفته های اخیر بارها اعلام شد که در بین نهادهای سیاستگذار که روزی 2 میلیون ماسک در بین داروخانه ها عرضه می شود اما هنوز شواهدی بر انجام این امر وجود ندارد. حتی با برگزاری جلسات متعدد قرار بر این شد که از تولید روزی 6 میلیون ماسک در کشور روزی 2 میلیون از این تعداد با قیمت دولتی در سطح داروخانه ها توزیع شود. ما به کررات مواردی را گزارش داشتیم که همکاران داروسازمان در داروخانه مورد تعدی و تعرض و هتک حرمت قرار گرفته اند که ما مقصر همه این تعارضها را همین نهادهای مداخله گر تصمیم ساز می دانیم.

در ادامه این نشست، دکتر دُری، دبیر انجمن داروسازان با اشاره به معضلات توزیع ماسک و عدم کفاف تولید روزانه ماسک برای داروخانه ها گفت: زمانی که صحبت از 2 میلیون ماسک می کنیم، اسم آن بزرگ شنیده می شود اما ما در سراسر کشور حدود 14 هزار داروخانه داریم که این عدد را تقسیم کنیم، به هر داروخانه روزی 150 ماسک می رسد. حال اگر یک داروخانه بخواهد پرسنل خود را هم جوابگو باشد، این مصرف یک هفته فقط پرسنل داروخانه است زیرا هر ماسکی یک عمر دارد و حتی توسط برخی مسئولین گفته می شود در این بحران، ماسک خود را بشووید یا اتو کنید که اصلا این گفته ها علمی نیست و حتی انجام آن در داروخانه غیرممکن است و بطور کلی وجاهت بهداشتی ندارد.

در ادامه دکتر خوئی با اشاره به فعالیت مداوم داروسازان در دوران شیوع کرونا گفت: در این دوران بسیاری از اصناف حتی مطب برخی پزشکان ارائه خدمت و فعالیت های خود را متوقف کردند اما داروسازان لحظه ای از ارائه خدمت در نظام سلامت دست نکشیدند و مردم را تنها نگذاشتند. اما متاسفانه این خدمات جایی دیده نشد و این استمرار خدمت رسانی باعث شد که 4 نفر از همکاران داروسازمان در حین انجام وظیفه جان خود را از دست بدهند.

دکتر جنیدی عضو هیات مدیره انجمن داروسازان تهران نیز گفت: اعتقاد من است که خط مقدم مبارزه با کرونا داروخانه ها بودند و در این مبارزه مظلومانه ایستادند و بعضی از آنها جان خود را از دست دادند و کمتر از سایر حِرف پزشکی دیده شدند. خیلی از بیماران بدلیل عدم مراجعه به اورژانس بیمارستان ها، داروخانه ها را امن تر دیدند و به داروخانه ها مراجعه کردند از باب درد، سردرد و یا ترس و خطر انتقال بیماری به داروسازان را دوچندان می کرد.

یکی از مواردی که فکر می کنم به عنوان یک دغدغه در نظام دارویی کشور باید به آن توجه شود، عدم ثبات در قوانین و ضوابط امور داروخانه ها بوده در طی چند سال اخیر شاهد بودیم که بطور سلیقه ای از جانب مدیران صنایع دارویی اتفاق افتاد و عملا برای بخش خصوصی موسس داروخانه امکان ایجاد یک چشم انداز را سلب کرده است. به تبع آن بزرگتر شدن بخش دولتی هم وجود داشته و شرایط بگونه ای است که ما نگرانیم که درصد داروخانه هایی که از نظر اقتصادی سربه سر می افتند و امکان متضرر شدن آنها وجود داشته باشد، افزایش پیدا کند.

امروزه یکی از دغدغه‌های داروسازان در داروخانه‌ها این است که با افزایش هزینه‌های داروخانه‌ها به دلیل تورم و کرونا، گردش مالی آن‌ها کاهش یافته که دلایل عمده آن این موارد بود که قیمت دارو به نسبت تورم افزایش پیدا نکرد، تعداد مراجعین به داروخانه‌ها بلدلیل ترس از ابتلا به کرونا کاهش یافت و همچنین تعطیل شدن مطب‌ها کاهش ورود بیمار به داروخانه‌ها را تشدید کرد که این سه دلیل منجر به کاهش گردش مالی در داروخانه‌ها شده است.

جنیدی در پایان گفت: یکی از مواردی که در سال 1399 باید مورد توجه قرار گیرد، کاهش ضریب مالیاتی داروخانه‌ها است که این کاهش بدلیل افزایش هزینه های سربار بوده است. در عین حال باید با تخصیص به موقع ارز برای تامین دارو، ترخیص به موقع از گمرک و همچنین عدم کمبود دارویی و نگرانی در بین مردم بتوانیم شش ماهه دوم سال 99 را به بهترین نحو پشت سر بگذاریم.

دکتر محبوبی، عضو هیات مدیره انجمن داروسازان تهران نیز ضمن انتقاد از عدم قدردانی چشمگیر از زحمات داروسازان گفت: هر سال در روز پنجم شهریور از زحمات داروسازان تشکر می‌کنیم، اما امسال باید توجه به شرایط ویژه‌ای که وجود دارد و اتفاقاتی که رخ داده، فکر می‌کنم علاوه بر اینکه باید به زحمتکشان عرصه دارو و درمان خسته نباشید بگوییم، باید به نکاتی هم توجه کنیم.

محبوبی با اشاره به نگاه کالامحور به دارو افزود: ما در حوزه دارو و داروسازی با چند نگاه متفاوت مواجهیم که بعضا غالب شدن نگاه کالا محور به بحث دارو آسیب‌رسان می‌شود. در اوایل بحران کرونا که به عنوان یک بحران سلامت در سطح جامعه اتفاق افتاد، نگاه کالا محور به ماسک، دستکش و سایر اقلام بهداشتی و حفاظتی، باعث شد که این اقلام از دسترس خارج شود.

در پی اعلام ممنوعیت عرضه این اقلام سلامت محور در داروخانه ها نیز نتیجه ممنوعیت عرضه این اقلام در داروخانه‌ها بحرانی بود که در جامعه پدید آمد. بعد از برداشتن محدودیت‌ها، مشکل در حوزه ضد عفونی‌کننده ها حل شد و امروز شاهدیم که این مواد در سراسر کشور در دسترس هستند. انجام این عمل  رفع مشکلات در این بازه زمانی کوتاه، ممکن نبود مگر با همت داروسازان کشور که هیچجا خدمت آنان دیده نشد.

اما ما هنوز در حوزه ماسک مشکل داریم؛ چراکه هم تولید آن کم است و هم توزیع آن از حیطه اختیارات وزارت بهداشت خارج شده است.

وی با اشاره به تاریخچه صنعت داروسازی کشور افزود: در اوایل پیروزی انقلاب، ما در صنعت دارو کاملا به خارج از کشور وابسته بودیم، اما اکنون به معنای واقعی کلمه صنعت ملی داروسازی داریم و علی‌رغم تمام تحریم‌هایی که در کشور وجود داشته، یکی از حوزه‌هایی که کمترین آسیب را مردم از آن حس کردند، دارو بوده است. درست است که ممکن است داروهای وارداتی کم و زیاد شده باشد اما کسی به دلیل نبود دارو یا داروی غیرمعتبر دچار مشکلی در سلامتی خود نشده است. یکی از نگرانی های ما در این حوزه هم نگاه کالا محور در حوزه واردات مواد اولیه و اقلام صنایع دارویی است که در بانک مرکزی و وزارت صمت دیده می شود و خود می‌تواند در حوزه تخصیص ارز برای صنایع دارویی آسیب ایجاد کند. لذا درخواست ما این است که نگاه کالامحوری از روی دارو برداشته شود، زیرا دارو کالایی استراتژیک است و با جان مردم مرتبط است و باید در تخصیص ارز به صنایع دارو نگاه ویژه ای وجود داشته باشد.

وی ادامه داد: علاوه بر اینکه خدمات داروسازان در بحران  دیده نشد، به شخصه تاکنون ندیدم از داروسازان تقدیر شود، اما به وفور در گزارش های واصله و رسانه های صدا و سیما، برخوردهای بدی با داروسازان دیده شد و در صورتی که می توانست حداقل خدمات جامعه داروسازی هم در کنار خطاهایی که ممکن است وجود داشته باشد، دیده شود.