وزارت بهداشت، در آرزوی نظام مند شدن شبکه توزیع

دکتر محمد بشری، مدیرعامل گروه شرکت های درمان یاب در گفتگو با خبرنگار درمان یاب ضمن انتقاد از عدم شفافیت در زنجیره توزیع کالاهای تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی اظهار داشت: سی سال پیش، وضعیت فروش کالاهای دندانپزشکی به گونه ای بود که شاید خرید از این فروشگاه ها را می توانستید به خرید از یک فروشگاه لوازم یدکی تشبیه کنید. جولان کالای تقلبی، قاچاق، تاریخ مصرف گذشته نگرانی های زیادی را بین مردم و دندانپزشکان ایجاد کرده و اطمینان از اصالت کالا به یک دغدغه آزاردهنده تبدیل شده بود و به جز از طریق اعتماد به نجابت و مردانگی فروشنده و ابزارهای بسیار محدود و سنتی نظارتی صنف و اتحادیه راه دیگری وجود نداشت. ضمن اینکه طبیعتا صنف بر اساس ماهیت خود، حافظ منافع اعضا و پاسخگوی ارباب رجوعِ صنف ِخود یعنی دندانپزشکان بود.

برای تکمیل چرخه نظارت و همچنین برنامه ریزی، باید سیستمی ترتیب داده شود که پاسخ به پنج سوال اساسی و استراتژیک، اینکه چه کسی، چه کالایی را، در کجا، به چه قیمتی و به چه کسی می رساند، را به سهولت فراهم کند و در این مسیر، سیستماتیک کردن زنجیره پخش و بهره برداری از امکانات الکترونیک می تواند گره گشای این معما  باشد. برای تحقق این هدف، هیچ راهی وجود ندارد مگر اینکه توزیع کالا از طریق پخش های سراسری، مانند آنچه که در دارو اتفاق افتاده است، انجام شود. البته در خصوص دندانپزشکی می توان خرید را به صورت آفلاین یا آنلاین انجام داد. صنف نیز در همین فرآیند وارد شود و با راه اندازی شرکت های پخش سراسری به جرگه فعالان تحت نظارت وزارت بهداشت بپیوندد.

خوشبختانه در سال های اخیر، وزارت بهداشت کشورمان در همین مسیر گام هایی برداشته و این فروشگاه های آنلاینی که در ایران در حال شکل گیری است، همین هدف را دنبال می کنند. ولی به هرحال تبدیل یک سیستم کاملا سنتی به یک سیستم مکانیزه ی کامپیوتری و تحت نظارت، با دشواری های زیادی همراه است، انرژی زیادی می طلبد، سرمایه گذاری و ریسک پذیری نیاز دارد، همراهی همه ذینفعان را می خواهد و… که متاسفانه این شرایط در کشورمان فراهم نشده است. نتیجه این می شود که وزارت بهداشت دائما در آرزوی داشتن یک سیستم آنلاین و نظام مند برای توزیع اقلام دندانپزشکی است ولی فشار لازم برای پیاده سازی آن را بر تامین کنندگان و توزیع کنندگان وارد نمی کند.

به عبارت دیگر؛ وزارت بهداشت آرزوی چیزی را دارد که اراده جدی برای تحقق آن ندارد. یک سری از شرکت ها را تشویق کرده که شما بروید و شرکت پخش و فروشگاه آنلاین تاسیس کنید و انشاالله تامین کنندگان کالا خودشان به سمت شما می آیند و کالای خودشان را جهت توزیع در اختیار شما قرار می دهند.

باید اعتراف کنیم که اراده وزارت بهداشت برای رصد و نظارت زنجیره توزیع، در حوزه دارو جاری است ولی در حوزه اقلام دندانپزشکی جاری نیست، چرا که اگر وزارت بهداشت تصمیم قاطع داشت که سیستم توزیع کالاهای دندانپزشکی نظام مند شود، مسیرهای دیگرِ توزیع را به مرور کم رنگ می کرد، زمان بندی مناسب می کرد و الزاماتی تعریف می کرد تا اهتمام برای رسیدن به این هدف، فراهم شود.

اگر واقعا اراده جدی در وزارت بهداشت وجود دارد، باید کالاها را گروه بندی کند و بر اساس یک برنامه زمانبندی، تامین کنندگان این کالاها را ملزم کند که صرفا از طریق شرکت پخش، کالای خود را توزیع کنند. از کالاهای غیرحساس تر و غیر استراتژیک تر هم شروع کند تا خطاهای سیستم هم مشخص شود و اصلاح شود

متاسفانه عدم وجود اراده کافی و قاطع برای تحقق این امر، سبب شده شرکت هایی که به امید برنامه ها و سیاست های وزارت بهداشت وارد این گردونه شده اند، زیان ده شوند، چرا که انگیزه لازم در میان تامین کنندگان وجود ندارد که کالای خود را در اختیار این شرکت ها قرار دهند و این به معنای شکست برنامه های وزارت بهداشت و باقی ماندن آرزوی داشتن سیستم آنلاین نظارتی در حوزه اقلام دندانپزشکی است.