تاخیر در نظام‌مند کردن شبکه توزیع تجهیزات پزشکی و صدمات آن

روزنامه سپید: بحران کرونا و گرفتاری نظام سلامت در چالش‌ها و نوسانات شبکه توزیع تجهیزات پزشکی مانند ماسک، ضدعفونی‌کننده‌ها و الکل، ضعف سیستم توزیع فرآورده‌های سلامت‌محور را بیش‌ازپیش نمایان‌ ساخت و نفوذ اقلام قاچاق و تقلبی به شبکه سنتی توزیع تجهیزات پزشکی بر نگرانی‌ها افزود و این گواهی بر ناکارآمدی نظام توزیع اقلام پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی در کشور شد. شاید اگر در سال‌های گذشته این بازار ساماندهی شده بود امروز این اقلام به‌صورت هدفمند و منظم‌تر به دست مردم می‌رسید و با احتکار برخی از این اقلام شاهد بحران توزیع ماسک و اقلام بهداشتی در داروخانه‌ها نبودیم.

به گزارش نشریه درمان یاب به نقل از روزنامه سپید، ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت نیز به این مشکل معترف است و می‌گوید: «بر طبق بررسی‌های اولیه صورت گرفته، یکی از نقایص قابل توجه در وزارت بهداشت در موضوع تجهیزات پزشکی، فقدان شبکه توزیع نظام‌مند در حوزه تجهیزات پزشکی و عدم وجود شرکت‌های پخش و توزیع تجهیزات پزشکی است و باید در این خصوص چاره‌اندیشی شود.»

وی می‌افزاید: «اگر وضعیت پخش دارو را با پخش تجهیزات پزشکی مقایسه کنیم به‌وضوح این نقیصه قابل ملاحظه است؛ زیرا یکی از عواملی که موجب شده در حوزه دارو بتوانیم ساماندهی مناسبی داشته باشیم، وجود سامانه شفاف و قابل رصد بر اساس بهره‌گیری از شرکت‌های پخش دارو بود. چون این شرکت‌ها می‌توانند در کنترل بازار دارویی تاثیرگذار باشند و هزینه کل را کاهش دهند.»
حریرچی با تاکید بر اینکه ایده بهره‌گیری از شرکت‌های پخش تجهیزات پزشکی به‌مانند دارو در وزارت بهداشت مطرح شده و در حال بررسی است، اضافه می‌کند: «زمانی که شرکت تولیدکننده یا واردکننده بخواهد همه کارها از بازاریابی تا حمل‌ونقل و توزیع اقلام را خودش انجام دهد، فرآیندها به شکل شفاف و قابل نظارت در دست نخواهند بود.» البته به اعتقاد کارشناسان راه‌اندازی شرکت‌های پخش تجهیزات پزشکی نیازمند زیرساخت‌های هوشمند است و نمی‌توان بدون توجه به این زیرساخت‌ها اقدام به انجام این کار کرد.

آمار مصرف ملزومات پزشکی چندان عیان نیست
مهرداد سرهنگی، دبیر انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی ایران هم بر این مهم تاکید دارد و می‌گوید: «یکی از معضلات اساسی در حوزه تجهیزات پزشکی، عدم وجود شبکه توزیع هوشمند و تحت نظارت وزارت بهداشت است.» به گفته سرهنگی، یکی از موضوعاتی که عدالت در عرضه و تقاضا را تحت شعاع قرار می‌دهد، بحث عدم وجود شبکه ساختارمند توزیع است.
دبیر انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی می‌افزاید: «بحث اصالت کالا و نیز بحث تاریخ انقضای محصولات پزشکی، موضوعات مهمی هستند که معمولاً دغدغه خاطر نسبت به آنها زیاد است و اگر شبکه توزیع رسمی و نظام‌مند شکل بگیرد، در این خصوص می‌توان بر اساس گزارش‌های آماری، دقت نظر به خرج داد و جلوی انحرافات بسیاری را گرفت.»
وی ادامه می‌دهد: «متاسفانه آمار مصرف خصوصاً در حوزه ملزومات پزشکی چندان دقیق و عیان نیست و همین عدم وجود آمار، مشکلات و معضلاتی را برای برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها به وجود آورده است و اگر بحث توزیع به‌صورت شبکه ساختارمند شکل بگیرد، قطعاً می‌تواند گره‌گشای بسیاری از مشکلات باشد.»
دبیر انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی با اشاره به ضرورت بهره‌برداری از پتانسیل‌های متخصصین تجهیزات پزشکی، تصریح دارد: «ایجاد شبکه نظام‌مند توزیع، علاوه بر اینکه نظارت، رصد و پایش اقلام پزشکی را سهل‌الوصول می‌سازد، می‌تواند بستری فراهم کند برای ایجاد اشتغال موثر جوانان تحصیل‌کرده کشورمان و به این صورت مردم و نظام بهداشت و درمان کشور از مزایای دانش و تجربه و تخصص این جوانان می‌توانند بهتر و بیشتر بهره‌مند شوند.»
سرهنگی اضافه می‌کند: «این موضوع حتی برای سازمان‌های بیمه‌گر نیز می‌تواند مفید باشد، چراکه اگر نظارت درستی بر صورت‌حساب‌های تجهیزات پزشکی انجام شود، قطعاً صرفه‌جویی مناسبی را می‌تواند در هزینه‌های سازمان‌های بیمه‌گر در این حوزه ایجاد کند. سازمان‌های بیمه‌گر باید در این خصوص مطالبه گری کنند، به این صورت که پرداخت صورتحساب‌ها باید موکول به امضا یا تاییدیه مسئول فنی تجهیزات پزشکی شود.»
دبیر انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی تصریح می‌کند: «با توجه به تنوع بسیار زیاد کالاها و شرکت‌ها در حوزه تجهیزات پزشکی، رصد کالا در زنجیره توزیع، موضوع بسیار مهمی است که پیچیدگی‌های زیادی دارد و وزارت بهداشت باید از پتانسیل همه ذی‌نفعان این حوزه برای تحقق سیاست‌های کلان خود بهره‌برداری کند.»

شرکت‌های پخش باید به‌صورت شناسنامه‌دار فعالیت کنند
علی عماری‌‌الهیاری، دبیر اتحادیه صادرکنندگان تجهیزات پزشکی ایران نیز معتقد است: «اگر شبکه توزیع هوشمند و شرکت‌های پخش رسمی در حوزه تجهیزات پزشکی فعال شوند، مسیر دسترسی تولیدکنندگان داخلی که دور از مرکز هستند به بازار مصرف تسهیل خواهد شد.»
وی با اشاره به مشکلاتی که قاچاق تجهیزات پزشکی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان این اقلام بوجود آورده، می‌گوید: «توزیع تجهیزات پزشکی فرآیندی است که حلقه‌های متعددی دارد و ضروی است نسبت به بهینه‌سازی آن، بر اساس تجربیاتی که در دنیا وجود دارد، چاره‌اندیشی شود.»
الهیاری در ادامه به الگوی توزیع دارو در کشور اشاره کرده و اضافه می‌کند: «این الگو مزیت‌های بسیار زیادی برای حوزه سلامت داشته است، ولی نکته اساسی این است که ساختار توزیع تجهیزات پزشکی به مانند دارو نیست و باید ماهیت این بازار در نحوه توزیع آن لحاظ شود.» وی اصرار دارد: «اگر شرکت‌های پخش سراسری در حوزه تجهیزات پزشکی به‌صورت رسمی و شناسنامه‌دار فعالیت کنند. اساس کار به‌گونه‌ای پایه‌ریزی خواهد شد که ورودی و خروجی سیستم توزیع کاملا مشخص باشد و این موضوع می‌تواند آثار مفیدی در حوزه برنامه‌ریزی تامین و نیز جلوگیری از کمبود کالا داشته باشد.»

شبکه توزیع در ایام کرونا به‌صورت بنکداری عمل کرد
سیدعلی فاطمی، نائب رئیس انجمن داروسازان ایران هم اطمینان از اصالت کالا، امکان سهمیه‌بندی در مواقع کمبود، گردآوری آمار دقیق، جلوگیری از قاچاق معکوس و کاهش تخلفات را از مزیت‌های نظام‌‌مند شدن توزیع تجهیزات پزشکی می‌داند و می‌گوید: «وقتی نظام توزیع، دقیق و قابل رصد شود قطعاً گره‌گشایی از معضلاتی از قبیل قاچاق معکوس کالا نیز راحت‌تر صورت می‌گیرد. ضمن اینکه بحث گردآوری آمار و اطلاعات برای برنامه‌ریزی‌های کلان کشور نیز سهل‌تر و نظام‌مندتر می‌شود.»
وی با تاکید بر اینکه نظام توزیع باید به شکلی در کشور پیاده‌سازی شود که قابلیت و توانایی مواجهه با کمبودها و مدیریت آن را داشته باشد، می‌افزاید: «برای مثال در زمانی که کشور با شیوع کرونا مواجه شد، شبکه توزیع ماسک و الکل و سایر اقلام مشابه، به‌جای اینکه به‌صورت یک شبکه نظام‌مند و شفاف عمل کند، به‌صورت بنکداری عمل کرد.»

“نظام‌مندی”، بهانه‌ای برای بروکراسی اداری نشود
مریم قاسمی، دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی هم در گفت‌وگو با سپید می‌گوید: «در بحث توزیع نظام‌مند تجهیزات پزشکی هم باید به ماهیت تجهیزات پزشکی و اقلام آن و هم به زیرساخت‌های توزیع این محصولات توجه جدی کرد.»
وی در ادامه می‌افزاید: «اگر کالای سلامت‌محوری مانند دارو را با تجهیزات پزشکی مقایسه کنیم خواهیم دید که این محصول شامل اقلامی یکسان است، اما تجهیزات پزشکی تنوع و گستردگی اقلام زیادی دارد.» قاسمی با بیان اینکه در حال حاضر می‌توان توزیع اقلام مصرفی تجهیزات پزشکی مانند ماسک و دستکش را نظام‌مند کرد، ادامه می‌دهد: «این پیشنهاد را به اداره کل تجهیزات پزشکی داده‌ایم و آمادگی آن را داریم تا این حوزه را ساماندهی کنیم.»
دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی تصریح می‌کند: «در حوزه تجهیزات پزشکی غیرمصرفی به‌واسطه خدمات پس از فروش و مباحثی مانند تکنیکال بودن ماهیت تجهیزات، نمی‌توان به این شکل سیستم توزیع ایجاد کرد و به‌مرور باید مکانیسم‌های معینی تعریف شود.»
قاسمی در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر سامانه‌هایی در حوزه تجهیزات وجود دارد که شرکت‌ها موجودی و فروش خود را در آن ثبت می‌کنند، اظهار می‌کند: «اداره کل تجهیزات پزشکی، وزارت صمت و سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده هرکدام سامانه‌ای برای این منظور دارند. منتها عملکرد درست این سامانه‌ها خود محل اشکال است. زیرا علاوه بر اینکه تولیدکنندگان باید اطلاعات تولید خود را در این سامانه‌ها وارد کنند، زیرساخت‌های IT هم باید امکان بارگذاری دیتاها را فراهم کنند که این امر همیشه مشکلاتی را برای فعالان حوزه تجهیزات پزشکی به وجود آورده است.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا صنوف با نظام‌مند شدن توزیع مخالف هستند، می‌گوید: «تولیدکنندگان واقعی مخالفتی نه‌تنها با شفاف شدن اوضاع ندارند بلکه این به نفع آنها است، ولی درخواستشان این است که شفافیت به سمت بروکراسی اداری و سخت کردن اوضاع تولید برای تولیدکننده نرود؛ لذا باید بحث شفاف‌سازی و نظام‌مند کردن را از پیچیدگی بروکراسی اداری جدا کرد و ما از این موضوع استقبال می‌کنیم.»
قاسمی اضافه می‌کند: «سامانه و مکانیزه شدن باید کمک‌کننده و تسهیل‌گر باشد و تولیدکننده نباید روزها معطل قطعی سامانه باشد، اما ما امروز متاسفانه این مشکل را در بیشتر سامانه‌های کشور مانند گمرک، می‌بینیم. ضمنا باید در این خصوص از بخش خصوصی مشورت و نظرخواهی شود و جلساتی هم با اداره کل تجهیزات پزشکی برگزار شده و امیدواریم این روند ادامه داشته باشد.»
دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی در ادامه تاکید می‌کند: «موضوع دیگری که وجود دارد این است که باید تولیدکننده با تولید نما باید متمایز شود و با افراد و مجموعه‌هایی که به اسم تولید می‌خواهند از شرایط سوءاستفاده کنند، برخورد شود و ما از این موضع گلایه‌مند هستیم.»
قاسمی در خصوص شرکت‌های پخش نیز می‌گوید: «متاسفانه مشکلاتی از قبیل دیرکرد مطالبات و توزیع سلیقه‌ای تجهیزات پزشکی در مواردی که شرکت‌های تولیدکننده ملزومات مصرفی با شرکت‌های پخش کار می‌کردند، وجود دارد. البته بیشتر انتقادات زمانی است که شرکت‌های پخش بخواهند دارو و تجهیزات پزشکی را با هم کار کنند. زیرا در این صورت تجهیزات فدای دیگری می‌شود، ولی اگر شرکت پخش، مکانیسم پخش ملزومات مصرفی و تجهیزات پزشکی را جدا و با تیم تخصصی خود ببیند مشکل حل خواهد شد. پس باید تیم‌های تخصصی تجهیزات پزشکی در شرکت‌های پخش تشکیل شوند و این محصولات از سایر فرآورده‌های سلامت‌محور مانند دارو و لوازم‌آرایشی جدا شود.»
قاسمی در ادامه به تشکیل شرکت‌های تامین تجهیزات پزشکی در دانشگاه‌های علوم پزشکی اشاره کرده و می‌گوید: «درخواست ما این است که جلسه‌ای با حضور تمام نهادهای ذی‌نفع و بخش خصوصی در این خصوص برگزار شود تا ساختارها در این حوزه بررسی گردد. البته نمی‌توان اینگونه انتظار داشت که وزارت بهداشت باید دانشگاه‌های علوم پزشکی را مجاب به انحلال این شرکت‌ها کند، اما باید کار کارشناسی در این خصوص صورت گیرد.»
وی در پاسخ به این سوال که چرا تجهیزات پزشکی در محل مشخصی مانند داروخانه عرضه نمی‌شود، اظهار می‌کند: «نگاه به دارو باید با نگاه به تجهیزات متفاوت باشد. زیرا اقلامی که قابلیت عرضه در داروخانه دارند، محدود هستند و شرکت عرضه‌کننده باید مسئولیت ارائه و خدمات پس از فروش کالا را عهده‌دار باشد چراکه بیشتر این کالاها شرایط نصب و راه‌اندازی مخصوص دارند.»
دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی در پایان تصریح می‌کند: «اگر در بحران کرونا شرکت‌های پخش تخصصی محصولات مورد نیاز و مصرفی را داشتیم، شرکت‌های تولیدکننده کمتر به‌زحمت می‌افتادند و نظم در این بخش حاکم می‌شد، اما امیدواریم تا پایان سال این وضعیت سروسامان پیدا کند. و ما هم مدارک و ایده‌های خود را به وزارت بهداشت داده‌ایم و آماده نشست‌های تخصصی هستیم.»

مطالب مرتبط

نظرات بسته شده است.